Lopen door de Graanrepubliek
12. Spoorlijn
Al in 1845 had een aannemer in Delfzijl plannen voor een spoorlijn van Harlingen via Leeuwarden en Groningen naar Bremen, Hamburg en Berlijn. De Engelsen voelden daar ook wel voor. De havens van Amsterdam en Rotterdam waren vanuit zee moeilijk toegankelijk. De ijsvrije haven van Harlingen bood soelaas voor Engelse vracht om o.a. post naar India te vervoeren.
Maar toen kwam het revolutiejaar 1848. Plannen gingen in de ijskast. In 1853 volgde een nieuwe poging maar de Krimoorlog gooide roet in het eten en bovendien bekeek de Nederlandse regering Engelse investeringen met argusogen. Den Haag wilde niet betrokken worden bij Europese conflicten en dus werd de concessie ingetrokken.
Daarna gebeurde er een tijdje niets tot de Nederlandse Staat in 1864 tot een akkoord kwam met het koninkrijk Hannover. Duitsland was toen nog verdeeld in tientallen vorstendommetjes. Vier jaar later kwam de spoorlijn Groningen-Nieuweschans gereed en in 1876 was doortrekken naar Leer een feit. Maar de hooggespannen verwachting voor doorgaand handels- en personenverkeer van Engeland via Harlingen naar Noord-Duitsland werd niet bewaarheid. Het aantal reizigers was gering: 3000 op jaarbasis oftewel 10 per dag.
Jodentransporten:
Langs deze spoorlijn reden in de Tweede Wereldoorlog de deportatietreinen naar de vernietigingskampen in Auschwitz, Sobibor, Theresienstadt en Bergen-Belsen. Nieuweschans was een tussenhalte voor de 100.018 joodse landgenoten. Twee keer per week, op maandag en vrijdag, later vooral op dinsdag, kwamen de treinen uit Westerbork aan en vertrokken in Nieuweschans vanaf spoor 4 op het goederenemplacement. Perron 4 is niet meer.
Perron Bad Nieuweschans
Herdenkingsbord bij station Bad Nieuweschans
In de video: Interview met Jakob Klooster (bron: www.opdewegvanannefrank.nl)